Błękit metylenowy a biohacking. O co chodzi?

Błękit metylenowy to organiczny związek chemiczny o intensywnym, niebieskim kolorze, który od ponad wieku znajduje zastosowanie w medycynie i naukach przyrodniczych. Ostatnio zyskał on popularność w środowisku biohackingu, gdzie stosuje się go w celu poprawy funkcji poznawczych, zwiększenia energii i spowolnienia procesów starzenia. Czym jest błękit metylenowy i jak działa? Jakie są jego potencjalne korzyści i zagrożenia? Przyjrzyjmy się bliżej temu związkowi chemicznemu.

Błękit metylenowy – definicja i właściwości

Błękit metylenowy (chlorek metylotioniny, MB) to syntetyczny barwnik chemiczny, odkryty w 1876 roku. Jego wzór sumaryczny to C₁₆H₁₈ClN₃S, a masa molowa wynosi 319,85 g/mol. Struktura chemiczna błękitu metylenowego zawiera układ fenotiazynowy z podstawnikami aminowymi i jonem chlorkowym. Jest to związek polarny, dobrze rozpuszczalny w wodzie i etanolu.  

Błękit metylenowy wykazuje szereg właściwości, które czynią go interesującym dla biohakerów:

• Właściwości redoks: Błękit metylenowy jest wskaźnikiem redoks, zmieniającym barwę w zależności od warunków pH. W roztworach mocno kwasowych barwi się na zielono, w lekko kwasowych, obojętnych i zasadowych – na niebiesko lub granatowo. Ta właściwość jest wykorzystywana m.in. w metodzie Winklera do oznaczania zawartości tlenu w wodzie.  

• Fluorescencja: W określonych warunkach błękit metylenowy wykazuje właściwości fluorescencyjne. 

• Przenikanie bariery krew-mózg: Błękit metylenowy z łatwością przenika do wnętrza komórek, w tym komórek mózgowych.  

• Działanie antyoksydacyjne: Błękit metylenowy neutralizuje wolne rodniki , chroniąc komórki przed uszkodzeniami oksydacyjnymi.  

• Wspomaganie mitochondriów: Błękit metylenowy poprawia funkcję mitochondriów, zwiększając produkcję ATP (adenozynotrifosforanu), czyli nośnika energii w organizmie.  

• Hamowanie agregacji białek: Błękit metylenowy wykazuje zdolność do hamowania powstawania agregatów białkowych, co może mieć znaczenie w prewencji chorób neurodegeneracyjnych.  

Środki ostrożności

Podczas stosowania błękitu metylenowego należy zachować ostrożność. W razie połknięcia nie należy wywoływać wymiotów, a jedynie przepłukać usta wodą i natychmiast wezwać pomoc medyczną.  

Zastosowania medyczne błękitu metylenowego

Błękit metylenowy ma długą historię zastosowań medycznych. Początkowo wykorzystywano go jako barwnik w przemyśle tekstylnym, ale już w XIX wieku odkryto jego skuteczność w leczeniu methemoglobinemii. Methemoglobinemia to stan, w którym hemoglobina traci zdolność do prawidłowego transportu tlenu. Błękit metylenowy przywraca prawidłowe właściwości krwi, umożliwiając transport tlenu do tkanek. Dawniej stosowano go również w leczeniu zakażeń dróg moczowych, jednak obecnie nie jest to zalecane.  

Obecnie błękit metylenowy jest stosowany w leczeniu:

• Methemoglobinemii: Standardowa dawka to 1-2 mg/kg masy ciała, podawana dożylnie.  

• Zespołu wazoplegicznego podczas zabiegów kardiochirurgicznych: Dawka 2 mg/kg podawana w 20-minutowym wlewie, zarówno przed, jak i pooperacyjnie.  

• Malarii (jako środek wspomagający): Dawka 300-1000 mg dziennie u dorosłych i 20-300 mg dziennie u dzieci przez okres trzech dni.  

• Septycznego zapalenia wsierdzia: W dawce 2 mg/kg/godz., dodawany do płynu podczas krążenia pozaustrojowego, zapobiega opornej hipotensji.  

Błękit metylenowy znajduje również zastosowanie jako:

• Barwnik diagnostyczny podczas zabiegów chirurgicznych: Pomaga w wizualizacji struktur anatomicznych, np. podczas mapowania węzłów chłonnych w czasie operacji piersi oraz identyfikacji gruczołów przytarczycznych podczas parathyroidektomii. W tym celu podaje się 5 mg/ml dożylnie na godzinę przed zabiegiem.  

• Środek diagnostyczny w diagnostyce przetok w układzie moczowym i pokarmowym: Podanie MB do pęcherza lub układu pokarmowego i jego wyciek w miejscach innych niż fizjologiczne pozwala na identyfikację przetok i nieszczelności.  

• Środek odkażający: Może być stosowany miejscowo na skórę w celu odkażenia ran.   

Błękit metylenowy w biohackingu – potencjalne zastosowania

Błękit metylenowy zyskuje na popularności w biohackingu, głównie ze względu na swoje właściwości antyoksydacyjne, zdolność do przenikania bariery krew-mózg oraz wpływ na mitochondria. Biohackerzy stosują go w celu:  

• Poprawy funkcji poznawczych: Błękit metylenowy może wspierać funkcje mitochondriów w komórkach mózgowych, co przekłada się na lepszą energetykę komórkową i może prowadzić do poprawy funkcji kognitywnych, takich jak pamięć i koncentracja. Badania wskazują również na jego potencjalną rolę w prewencji i leczeniu choroby Alzheimera, jednak aby potwierdzić jego skuteczność i bezpieczeństwo w tym zakresie, potrzebne są dalsze badania na ludziach. W badaniu klinicznym z 2008 roku zaobserwowano znaczącą poprawę u pacjentów z chorobą Alzheimera przyjmujących błękit metylenowy.  

• Zwiększenia energii i wydolności fizycznej: Poprawa funkcji mitochondriów wpływa na lepsze wykorzystanie energii przez komórki mięśniowe, co może zwiększać wytrzymałość i redukować zmęczenie podczas wysiłku fizycznego na przykład u piłkarzy, który piszą dzięki swoim występom historię i kronikę futbolu na żywo.

• Spowolnienia procesów starzenia: Działanie antyoksydacyjne błękitu metylenowego chroni komórki przed uszkodzeniami oksydacyjnymi, co może przyczynić się do opóźnienia procesów starzenia.  

• Leczenia depresji: Błękit metylenowy może być stosowany jako środek przeciwdepresyjny, zwłaszcza w przypadkach, gdy tradycyjne metody leczenia nie przynoszą oczekiwanych rezultatów.  

• Leczenia grzybicy paznokci: Istnieją doniesienia o potencjalnym zastosowaniu błękitu metylenowego w leczeniu grzybicy paznokci, szczególnie w połączeniu z czerwonym światłem.  

Synergia z terapią światłem czerwonym

Połączenie błękitu metylenowego z terapią światłem czerwonym może przynieść synergiczne korzyści dla zdrowia, szczególnie w kontekście biohackingu. Obie metody oddziałują na mitochondria, zwiększając produkcję ATP i poprawiając metabolizm komórkowy. Błękit metylenowy pełni rolę donora elektronów, wspomagając transport elektronów w mitochondriach, podczas gdy terapia światłem czerwonym stymuluje oddychanie komórkowe. Połączenie tych dwóch terapii może prowadzić do:  

• Zwiększenia wydajności umysłowej i fizycznej.

• Lepszej regeneracji organizmu.

• Ochrony neuronów przed stresem oksydacyjnym i neurodegeneracją.

• Stabilizacji poziomu neurotransmiterów, co może poprawiać nastrój i redukować objawy lękowe i depresyjne.  

Plusy i minusy stosowania błękitu metylenowego w biohackingu

Potencjalne skutki uboczne i zagrożenia

Stosowanie błękitu metylenowego, zwłaszcza w dawkach przekraczających 7 mg/kg masy ciała, może wiązać się z wystąpieniem skutków ubocznych, takich jak:

• nudności, wymioty  

• bóle głowy, zawroty głowy  

• dezorientacja, zaburzenia świadomości 

• reakcje alergiczne (pokrzywka, świąd, wstrząs anafilaktyczny)  

• zaburzenia sercowo-naczyniowe (nadciśnienie, arytmia, tachykardia)  

• zmiany barwne – przejściowe, zielono-niebieskie zabarwienie skóry, kału i moczu  

• zaburzenia hematologiczne  

• ból w klatce piersiowej  

Przeciwwskazania i interakcje z lekami

Błękit metylenowy jest przeciwwskazany u:

• osób z nadwrażliwością na substancję czynną  

• kobiet w ciąży i karmiących piersią  

• osób z niedoborem dehydrogenazy glukozo-6-fosforanowej (G6PD)  

Należy zachować ostrożność stosując błękit metylenowy jednocześnie z:

• lekami z grupy inhibitorów monoaminooksydazy (MAOI)  

• lekami z grupy inhibitorów wychwytu zwrotnego serotoniny (SSRI)  

• miłorzębem japońskim (Ginkgo biloba)  

Jednoczesne stosowanie błękitu metylenowego z lekami z grup MAOI i SSRI może prowadzić do rozwoju zespołu serotoninowego, który jest stanem potencjalnie zagrażającym życiu.  

Zagrożenia dla środowiska

Błękit metylenowy jest substancją toksyczną dla organizmów wodnych. Należy unikać jego przedostawania się do środowiska naturalnego.  

Zalecenia dotyczące dawkowania i stosowania

Dawkowanie błękitu metylenowego w biohackingu nie jest jednoznacznie określone i może się różnić w zależności od indywidualnych potrzeb i celów. W „Medical Applications of Methylene Blue” section, standardowa dawka dożylna w leczeniu methemoglobinemii wynosi 1-2 mg/kg masy ciała.  

Aby uniknąć niebieskiego zabarwienia jamy ustnej, zaleca się przyjmowanie błękitu metylenowego w kapsułkach warzywnych.  

Legalność i dostępność błękitu metylenowego w Polsce

W Polsce błękit metylenowy nie jest dopuszczony do obrotu jako suplement diety. Można go jednak nabyć jako odczynnik chemiczny, np. do celów badawczych lub diagnostycznych. Należy jednak pamiętać, że odczynniki chemiczne mogą zawierać zanieczyszczenia, dlatego ważne jest, aby kupować je ze sprawdzonych źródeł. W przypadku indywidualnych pacjentów istnieje możliwość sprowadzenia błękitu metylenowego o jakości farmaceutycznej z zagranicy poprzez procedurę importu docelowego.  

Już na zakończenie warto wiedzieć, że błękit metylenowy to substancja o wszechstronnym działaniu, która znajduje zastosowanie w medycynie, diagnostyce i — coraz częściej — w biohackingu. Jego potencjalne korzyści dla zdrowia, takie jak poprawa funkcji poznawczych, zwiększenie energii i spowolnienie procesów starzenia, są przedmiotem badań naukowych. Należy jednak pamiętać, że stosowanie błękitu metylenowego może wiązać się z ryzykiem wystąpienia skutków ubocznych i interakcji z lekami. Przed rozpoczęciem suplementacji błękitem metylenowym, szczególnie w przypadku osób przyjmujących leki, konieczna jest konsultacja z lekarzem. 

Pamiętaj, że treści zawarte w tym artykule mają charakter wyłącznie informacyjny i nie stanowią porady medycznej. Przed podjęciem jakichkolwiek decyzji dotyczących swojego zdrowia, stylu życia lub diety, niezbędna jest konsultacja z wykwalifikowanym specjalistą medycznym. Tylko lekarz lub inny uprawniony pracownik służby zdrowia może ocenić Twój stan zdrowia i doradzić odpowiednie postępowanie, uwzględniając Twoje indywidualne potrzeby i okoliczności.